Αξίζει να αναλύσουμε το νέο άλμπουμ των Tool;

Τo Footnotes αποκαλύπτει την αλήθεια πίσω από το "Fear Inoculum", μα πρώτα γεννάται ένα μεγάλο ερώτημα...

Από τον Μάνο Πατεράκη, 27/09/2019 @ 12:18

Έχει περάσει σχεδόν ένας μήνας από την κυκλοφορία του "Fear Inoculum". Σχεδόν πέντε χιλιάδες ημέρες από το "10.000 Days" και μοιάζει σαν σήμερα όταν είχα πάρει το καινούργιο τότε άλμπουμ και πάσχιζα να εστιάσω μέσα από τις τρισδιάστατες γυαλούμπες της συσκευασίας - ανατρέξατε στο self-explanatory "how the fuck do I use those glasses" για να καταλάβετε την τότε έξαλλη κατάστασή μας. Το νέο άλμπουμ των Tool, τόσα (μα τόσα) χρόνια μετά, πέφτει πάνω σε εμάς ως διαφορετικούς ανθρώπους και δεν θα μπορούσαμε να απαιτήσουμε τίποτα λιγότερο να έχει συμβεί και στους ανθρώπους - τελικά - που απαρτίζουν την μπάντα.

Ο κατάλογός τους εισήλθε στις υπηρεσίες streaming μόλις στις 2 του περασμένου Αυγούστου. Κοιτώντας εκείνο το επίμονο TOOLTOOLTOOLTOOL στο friend activity μου στο Spotify, ακόμα και από άτομα όχι τόσο σχετικά, σε έναν συντονισμό που δεν είχα ξαναπετύχει ούτε κατά προσέγγιση, βεβαιώθηκα για το hype που προοιώνισε το τι θα επακολουθήσει. Ομολογώ πως ζήλεψα. Το play στο "Swamp Song" το πάτησα κι εγώ ουκ ολίγες φορές, μιας και τα "Aenima" και "Lateralus" είναι μόνιμα βυσματωμένα στα στικάκια του αυτοκινήτου.

Λίγες βδομάδες μετά, ήρθε και το άλμπουμ. Ναι, ο αντίκτυπος ήταν τόσος κι άλλος τόσος. Σε βαθμό που κανένα progressive metal άλμπουμ δεν θυμάμαι να έχει σαρώσει στο παρελθόν. Νούμερο ένα στις ΗΠΑ εκτοπίζοντας την Taylor τη Swift που είχε στρογγυλοκαθίσει εκεί. Τελικά πόσο ψαγμένες είναι οι ψαγμένες μουσικές μας ρε παιδιά; Το roxx, πάντως, έμεινε σταθερό να μας ενημερώνει εβδομαδιαία πως στα ελληνικά chart τους πατάει χάμω χαλαρά ο Sinboy. Ο οποίος, ειρήσθω έν παρόδω, σε βίους αντίθετους, κατέβασε τα τραγούδια του από κάθε μορφής streaming, σε μια κίνηση αρκούντως tool-οειδή. Η είδηση για το άλμπουμ των Tool, εν τω μεταξύ, συνέχισε να παίζει σε μεγάλα άρθρα της Εφημερίδας των Συντακτών, της Athens Voice και λοιπού συναπαντήματος.

Δεν είναι μόνο εγχώρια αυτά τα όμορφα παράδοξα. Στην παγκόσμια σφαίρα, τα περιοδικά ποικίλης ύλης επέμεναν να ποστάρουν για Tool και οπαδοί από κάτω να αναρωτιούνται αν μπορεί να ξεπεράσει τη Lana Del Rey, η οποία, κατά τα φαινόμενα, κυκλοφόρησε τον καλύτερο δίσκο της. Προς θεού, δεν θέλω να τη σνομπάρω, τη συμπαθώ περισσότερο απ’ τον παραδίπλα. Ούτε θέλω να εμπλακούμε σε παραλήρημα ελιτισμού τύπου «οι αδαείς μπήκαν στο άρμα και τι να μας πουν κι εμάς...» Θέλω, απλά, να τονίσω το μέγεθος της ισχύος πρόσκρουσης που είχε η κυκλοφορία, ούτως ώστε μέσα σε αυτόν τον απόηχο να κάνουμε εικόνα εμάς, με ένα αρχικό μούδιασμα στα μούτρα. «Τι είναι αυτό που ακούμε; Σίγουρα κάτι λείπει.» Έπειτα, να μαθαίνουμε τον εαυτό μας να ανακαλύπτει τη μαγεία εκεί που υπάρχει - θέλει την τέχνη του, για να δεις τα πνεύματα.

Αφιερώνοντας ένα ολόκληρο Footnotes στους Tool, ακούω μια δεύτερη φωνή μέσα μου να επιμένει πως μεροληπτώ. Διότι δεν το έκανα όταν οι Rishloo έβγαλαν τον δίσκο της δεκαετίας, πατώντας πάνω στους ίδιους τους Tool. Δεν το έκανα όταν οι Cult Of Luna συνεργάστηκαν με την Julie Christmas για μια ανυπέρβλητη δισκάρα που βγάζει ακριβώς αυτό το σκοτεινό, υποβόσκον συναίσθημα ταξιδιού στα άστρα/στον εαυτό μας. Tough luck. Οι ευκαιρίες που έδωσα στο "Fear Inoculum" δεν είναι ούτε κατά διάνοια κοντά σε όσες έδωσα αλλού. Το ίδιο και τα άλλοθι. Όμως η ιστορία είναι βαθιά χαραγμένη - και το ειδικό βάρος τέτοιο που ο νόμος της παγκόσμιας έλξης μας κάνει να βρεθούμε σε ελλειπτική τροχιά γύρω τους. Άλλοτε πιο μακριά, άλλοτε πιο κοντά.

Ας διαλέξουμε να πιστεύουμε πως ό,τι συμβαίνει στο νέο άλμπουμ τους είναι απόλυτα συνειδητό. Η ομοιομορφία της δομής και των συστατικών των έξι, ουσιαστικά, συνθέσεων είναι ένα τεστ. Η απόφαση να απουσιάσει πλήρως κάθε δαιδαλώδες riff του Adam Jones είναι εσκεμμένη για να τονιστεί η ατμόσφαιρα δια μέσου των ρυθμών. Οι οποίοι ρυθμοί θα είναι πάλι πολύ λίγο προοδευτικοί για τα δεδομένα τους. Βλέπετε, όλοι εμείς που αγαπάμε τα post-prog/alt-prog/post-hardcore κ.ο.κ. παιδιά των Tool, τα έχουμε δει να κάνουν παπάδες ανά καιρούς. Φωστήρες, τεχνίτες που δεν τους ξέρει η μάνα τους και μπορούν τεχνικά να μιμηθούν το songwriting των Tool, ορισμένες φορές και με σωστότατο συναίσθημα. Συνειδητή και η απόφαση του Maynard να μην κάνει ουδεμία υπέρβαση στις ερμηνείες του. Συνειδητή και η απόφαση να έχεις έναν εξωγήινο Danny Carey σε εκ διαμέτρου αντίθετο ρόλο με τους υπόλοιπους, να κάνει τα χταπόδια να κρεμάνε τους μυζητήρες τους. Βλέπετε, εκείνον δεν τον έφτασε ποτέ κανένας φωστήρας.

Με όλες αυτές τις παραδοχές, έχω φτάσει να πορώνομαι με την αφανή οργή ακούγοντας το "Pneuma" στη διαπασών. Έχω φτάσει να ανατριχιάζω στο "Invincible" και να κοπανιέμαι στο "Descending"... Να θεωρώ εν γένει το "Fear Inoculum" ένα πραγματικά πολύ καλό άλμπουμ. Έστω και αν δεν μπορεί να σταθεί δίπλα σε οποιαδήποτε κυκλοφορία των Tool. Γι' αυτό που είναι, είναι κάτι ιδιαίτερα διαφορετικό. Επαναλαμβάνοντας αυτούσιες ιδέες του παρελθόντος; Γιατί όχι. Έχοντας αυτό το μαγικό «κάτι» να μην κάνει ποτέ την εμφάνισή του; Αμέ. Μπαίνοντας, όμως, μετά από ακροάσεις μέσα στο "Fear Inoculum" αποφασισμένος να ψάξεις τη μαγεία του εκεί που σε κατευθύνει, καταφέρνεις να εκτιμήσεις την αξία του. Το ότι είναι δύσκολος δίσκος, είναι ένα μεγάλο προσόν του. Το ότι είναι δίσκος μόνο για τους καλοπροαίρετους ή ανυποψίαστους εξ ημών, γεγονός.

Μια μικρή είσοδος στους στίχους, λοιπόν, από τη μεριά του Footnotes. Κάτι παρόμοιο είχαμε κάνει πρόπερσι για το άλμπουμ των Pain Of Salvation αν θυμάστε...               

"Fear Inoculum": Ομώνυμο κομμάτι. Αυτό, μωρέ, που είχε βγει πρώτο και τρέχαμε να μαζέψουμε τα ασυμμάζευτα που τους εκθέτουν. Ή και όχι. Η κυκλοφορία του έκανε τη λέξη inoculum εκείνη με τη μεγαλύτερη αναζήτηση στο λεξικό Merriam Webster για τον Αύγουστο. Τι σημαίνει; Είναι η ουσία με την οποία εμβολιάζουμε. Το μόλυσμα. Προέρχεται από τη λατινική λέξη oculus, που ερμηνεύεται ως μάτι - τι πιο χαρακτηριστικό σύμβολο για την μπάντα από το μάτι, τόσα fb covers το έχουν κάνει τα τουλοξεκλέρια στο παρελθόν. Ο δίσκος ξεκινάει με πρώτη λέξη την ανοσία (immunity, long overdue). Το γενικό του θέμα θα επαναληφθεί αρκετές φορές στο άλμπουμ: αυτό ενός σχεδόν επαναστατικού μηνύματος για προσωπική απελευθέρωση από κοινωνικά δεσμά. Στο συγκεκριμένο τραγούδι, το κακό κατονομάζεται ως Deceiver, στον οποίο Απατεώνα απευθύνεται σε πρώτο πρόσωπο ο Maynard. Εκείνος είναι που μας εισήγαγε τον φόβο (fear the light, fear the breath, fear the others). Ωστόσο, οι στίχοι περί αντίστασης που συναντάμε είναι ευχολογικοί. Μοιάζουν με μοιρολόι, προσευχή, εξορκισμό. Το "Fear Inoculum" είναι ένα ξεμάτιασμα υψηλής αισθητικής που επιλέγει φράσεις όπως forfeit all control, you poison ή contagion, I exhale you. Η τελευταία στροφή δείχνει πως ο Deceiver ενικήθη επιτέλους και φεύγει κυνηγημένος. Να σημειώσουμε πως το τραγούδι διαρκεί 10:20 και ακριβώς στα μισά, στο 05:10, ακούγεται η λέξη mitosis. Διχοτόμηση.

"Pneuma": Το κομμάτι του δίσκου, αναμφιβόλως. Είμαστε Έλληνες και δεν χρειαζόμαστε ετυμολογική ανάλυση και αναφορά στο πνέω, απ' όπου παράγεται. Εξ' ου και ο τονισμός του στίχου one breath που ακούγεται στη συνέχεια. Πρόκειται για ακόμα ένα κομμάτι πνευματικής ανάτασης. Χτίζεται χρησιμοποιώντας τα απλούστερα εκ των υλικών της ταυτότητας των Tool. Ξεκινάμε με το we are spirit bound to this flesh και δεν μπορούμε παρά να θυμηθούμε αυτά που μάθαμε στο παρελθόν στο "Parabola" (this body holding me, we are eternal, all this pain is an illusion). Έτσι πάλι, οι Tool σε ένα ψευδο-θρησκευτικό λόγο, εξηγούν πως έχουμε το ένα πόδι καρφωμένο (one foot nailed down-παρμένο από την εικόνα του Ιησού στον σταυρό), μα είμαστε ταγμένοι να ξεφύγουμε από τη σάρκα (but bound to reach out beyond this flesh), να γίνουμε πνεύμα (become pneuma). Η έννοια της θέωσης, κυριάρχη στις ανατολικο-χριστιανικές θρηκείες. Ο άνθρωπος είναι φτιαγμένος καθ' ομοίωσιν του Θεού και στο Τέλος πρόκειται να τον φτάσει, όπως μαθαίναμε στα θρησκευτικά του σχολείου - τα οποία επιστρέφουν κακήν κακώς στον Χριστιανισμό, όπου αποφασίστηκε πρόσφατα από τη νέα κυβέρνηση πως ανήκουν... Κάπου πιο μετά γίνεται σαφές πως η θεία πνοή βρίσκεται μέσα μας εξαρχής και απλά το ξεχάσαμε (bound to recall, remember). Αρκεί να θυμηθούμε, οπότε μας καλούν με στακάτο να wake up, remember.

"Litanie Contre La Peur": Είναι η λιτανεία κατά του φόβου, παρμένη από τη sci-fi κοσμογονία Dune του Frank Herbert. Πρόκειται για μια λιτανεία που έψελναν οι ευγενείς σε στιγμές μεγάλου πόνου ή φόβου για να πάρουν δύναμη. Περιείχε στίχους όπως «ο φόβος είναι ο φονέας του νου, θα του επιτρέψω να με προσπεράσει και να με διαπεράσει», άκρως ταιριαστούς με το γενικότερο concept που έχει παρουσιαστεί έως τώρα. Μουσικά, είναι ένα δίλεπτο instrumental, που χρησιμοποιείται για να αποφορτίσει την ατμόσφαιρα ανάμεσα στις έξι μεγάλες συνθέσεις. Υπάρχουν άλλα τρία μικρά «κομμάτια» με αυτόν τον σκοπό.

"Invincible": Οι Tool περιγράφουν τους ίδιους τους εαυτούς χρησιμοποιώντας τη μεταφορά ενός γέρου, υπερήφανου πολεμιστή long in tooth and soul. Long in tooth είναι τα γέρικα άλογα, αφού τα δόντια τους μεγαλώνουν καθόλη τη διάρκεια της ζωής τους και χαρακτηρίζουν την ηλικία. Η αντίστοιχα μεγάλη ψυχή του πολεμιστή τον κάνει να τρεκλίζει ενώ ρίχνεται με αυταπάρνηση στη μάχη, κραδαίνοντας το όπλο του, σφίγγοντας την κοιλιά του (lurch into the fray, weapon out and belly in). Ο κύριος στίχος, θέλοντας και μη, αποτελεί ευθύ προβληματισμό για την ίδια τη θέση της μεγάλης αυτής μπάντας εν έτει 2019: warrior struggling to remain relevant/consequential. Πασχίζουν να είναι επίκαιροι, πασχίζουν να έχουν σημασία οι πράξεις τους. Ωστόσο είναι τρωτοί (once invincible) και το τέλος τους σύντομα αναπόφευκτο (now the armor’s wearing thin, heavy shield down). Δεν τα έχουν παρατήσει (false hope perhaps) και για λίγο ακόμα ψάχνουν το ιερό τους δισκοπότηρο. Chasing Ponce de Leon’s phantoms, αναφερόμενοι στον κονκισταδόρο εξερευνητή, ψάχνοντας, σύμφωνα με τις φήμες, την Πηγή της Νεότητας και εμείς να ταξιδεύουμε ποιητικά σε παπιοιστορίες Καρλ Μπαρξ και Ντον Ροσα. Εν τέλει τι συμβαίνει εδώ; Κρύβεται κάποιο νόημα τέλους που θα καταλάβουμε μόνο εκ των υστέρων; Είναι αυτό το "Blackstar" των Tool; Ή το γράφουν just in case;

"Legion Inoculant": Το comic relief των Tool δεν θα μπορούσε παρά να είναι ένα κουβάρι σκοτεινών ambient πειραματικών ήχων. Όσον αφορά τον σκοπό του στο tracklist, ανατρέξατε στο λήμμα "Litanie Contre La Peur". Αποφόρτιση.

"Descending": Λαμβάνοντας υπόψιν όλα τα παραπάνω, το this epilogue of our own fable που ακούμε αρχικά, έχει διπλή ερμηνεία. Θα μπορούσε να αναφέρεται στον επίλογο του ίδιου του θρύλου των Tool, σε ένα ηρωικό, μα πολύ πιο αληθοφανές, γεμάτο ψεγάδια, λυκόφως. Θα μπορούσε, επίσης, να είναι μια περιγραφή της ιδεολογικής κατηφόρας αξιών της σύγχρονης δυτικής κοινωνίας, η οποία πέφτει όλο και περισσότερο δίχως να το αντιλαμβάνεται, βρισκόμενη σε άρνηση (falling isn’t flying) με την ίδια να είναι υπαίτια (this madness of our own making). Γρήγορα, το κομμάτι θα επιστρέψει στο ηρωικό κάλεσμα. Ο Maynard με τα καλύτερα/πιο ιδιαίτερα φωνητικά που κάνει στο άλμπουμ εκλιπάρει και έπειτα διατάσει να ηχήσει επειγόντως το εγερτήριο που θα μας ταρακουνήσει, μακριά από την απάθεια στην οποία βυθιζόμαστε (sound our dire reveille, rouse all from apathy, call us all to arms and order). Οι εσχατολογικές αναφορές θα συνεχιστούν και πιο μετά (stay the grand finale, stay the reading of our swan song and epilogue) με τους ίδιους να κρούουν τον κόδωνα του κινδύνου (lest we cease to be). Τραγουδούν οι κύκνοι το μοναδικό τραγούδι της ζωής τους πριν πεθάνουν; Και αν ναι, είναι αυτό;

"Culling Voices": Εδώ οι Tool εστιάζουν στην ίδια την εξαπάτηση, που λαμβάνει χώρα μέσα από τις ψευδείς, δηλητηριώδεις, εσωτερικές φωνές που ακούει ο αφηγητής. Όπως και στο inoculum, έτσι και εδώ το culling έχει διττή ερμηνεία. Αφενός, ως οι φωνές που σφαγιάζουν, τονίζοντας την καταστροφική τους ιδιότητα. Αφετέρου, ως ξεδιαλέγοντας φωνές, αφού ο αφηγητής επιχειρεί να αγνοήσει όσες τον κρατάνε πίσω και να κρατήσει τις σωστές. Η τρέλα με τη μορφή της ψυχοπάθειας (psychopathy, misleading me) είναι το πιο έντονο θέμα του κομματιού. Ο πρωταγωνιστής περιγράφει ασώματες φωνές που εντείνουν σύνδρομα καταδίωξης (disembodied voices deepen my suspicious tendencies) και αναπαράγουν διαπληκτισμούς που δεν συνέβησαν ποτέ (conversations we never had, imagined interplay, heated altercations we never had). Το τελευταίο θα μπορούσε να προέρχεται και από την πρόσφατη εμπειρία του Maynard, όταν βρέθηκε κατηγορούμενος για βιασμό που ποτέ δεν έκανε. Ωστόσο, δεν μπορεί να είναι το κύριο θέμα του κομματιού. Αυτό δεν είναι άλλο από το δηλητήριο των λανθασμένων απόψεων, βασισμένων σε ψεύτικα δεδομένα και σε παράλογο τρόπο σκέψης. (judge, condemn and banish any and everyone, without evidence, only the whispers from within)

"Chocolate Chip Trip": Μυστηριώδεις ηλεκτρονικοί ήχοι και έπειτα ένα απίστευτο drum solo που ηχογράφησε ο Carey σε ένα take, όταν οι υπόλοιποι ήταν έξω για μεσημεριανό.

"7empest": Ξεπερνώντας την άκρως '00s πρακτική του να βάζεις 7 αντί για T, είναι και το πιο άμεσο κομμάτι του δίσκου. Γι’ αυτό και θα παρατηρήσεις αρκετούς να το συμπεριλαμβάνουν στις δυνατές στιγμές του, μα προσωπικά θα το τοποθετούσα αρκετά πιο χαμηλά στην ιεραρχία των καλύτερων κομματιών του "Fear Inoculum". Πρόκειται σίγουρα για το πιο οργισμένο μέρος του. Ακούμε τον Maynard να επαναλαμβάνει προς τον εαυτό του με σφιχτή γροθιά keep calm και όταν δεν μπορεί να συγκρατηθεί άλλο να μουρμουρίζει fuck here we go again πριν το ξέσπασμα. Ο αφηγητής, όπως και στο αρχικό κομμάτι, μιλάει σε κάποιον που είναι η προσωποποίηση του κακού (you ‘re gonna happen again, you are darkness, we know your nature), ενώ επιχειρεί να προσποιηθεί (acting so surprised when you ‘re caught in the lie) για να προσελκύσει τα πλήθη και να δημιουργήσει μια πλαστή γαλήνη (trying to lull us in, before the havoc begins, into a dubious state of serenity). Η αίσθηση πως αναφέρεται στους παγκόσμιους ηγέτες, πολιτικούς και μη, είναι έντονη, ωστόσο δεν υπάρχει μια περαιτέρω εμβάθυνση. Το κομμάτι επιχειρεί να τελειώσει με ένα οργισμένο ξέσπασμα ala-prying open my third eye. Οι λέξεις που χρησιμοποιεί είναι έντονων φυσικών φαινομένων - torrent (χείμαρρος) και tempest (θύελλα). Το επαναλαμβανόμενο a tempest must be just that είναι η επιλογή για μήνυμα κλεισίματος, πάλι επαναστατικό.

"Mockingbeat": Σε μια παράφραση του ωδικού πτηνού mockingbird, το outro του δίσκου είναι αόριστοι ήχοι, ενδεχομένως προερχόμενοι από ζώα της ζούγκλας. Μαϊμούδες που πεθαίνουν, δίνουν ένα νόημα που θα μπορούσαμε να εικάσουμε πως είναι το οικολογικό επακόλουθο της κατρακύλας της ανθρώπινης κοινωνίας και του ανθρώπου επί προσωπικού επιπέδου.

*cover art by Farid Sidiki

Footnotes

  Γλέντι: Το να μιμείσαι κάτι που άλλοι κάνουν σοβαρά με φαινομενικά ασόβαρο τρόπο και να καταλήγεις σε κάτι εξίσου καλό, αν όχι ανώτερο, από τους σύγχρονους σου. Κάτι σαν αυτό που έκαναν παλιότερα οι Tenacious D. Κάτι σαν αυτό που έκαναν φέτος οι King Gizzard αντιγράφοντας τα κλισέ του thrash των Slayer και του stoner/doom των Sleep στην φετινή απίστευτη δισκάρα τους.

  Μπλακμεταλλάς δεν είμαι, αλλά το απίστευτο (σχεδόν dungeon synth) feeling που έπιασαν οι Funereal Presence με τον φετινό τους δίσκο με έχει καθηλώσει. Πορώνομαι ακόμα και με τους τίτλους των κομματιών τους.

  Και σε κάτι out of rock τώρα, το πειραματικό hip hop στο φετινό ομώνυμο άλμπουμ των Injury Reserve είναι εξαιρετικά cool.

  Εσείς έχετε άποψη για το φετινό Villagers Of Ioannina City ή είστε τίποτα τριτοδεύτεροι;

  Ένα πανάγνωστο δωράκι για το τέλος: Hazpiq-Cepheid

  • SHARE
  • TWEET