Η καπηλεία των ειδώλων μας

Αν υπάρχει ένα κοινωνικό φαινόμενο άξιο παρατήρησης τον τελευταίο καιρό, αυτό είναι η μαζικότητα των αντιδράσεών μας, ως δυτική και δυτικίζουσα παγκόσμια κοινωνία, στα γεγονότα που απασχολούν την κοινή γνώμη. Αυτό κατέστη δυνατό κυρίως τα τελευταία χρόνια χάρη στην πρόσβαση στο διαδίκτυο -και δη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης- ανθρώπων όλου του ηλικιακού φάσματος, όλων των νοητικών επιπέδων, όλων των μαθησιακών background και όλων των κοινωνικών ομάδων. Με απλά λόγια, εδώ και λίγα χρονάκια ποστάρει στο Facebook ο μέσος πολίτης και όλοι ξέρετε για τί είναι ικανός, είναι αυτός που σας εκλέγει τις κυβερνήσεις.

Μαντεύει εύκολα κανείς πως μετά τις viral ειδήσεις, σειρά θα έπαιρναν οι viral αντιδράσεις μας. Ο πιθηκισμός είναι στο DNA μας άλλωστε, τουλάχιστον μέχρι να φτάσει στα μέρη μας η μόδα του πολέμου της εξελικτικής θεωρίας από την αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, μαζί με τα anti-vaccination και τα τοιαύτα. Μέχρι τότε, τα τοπικά αστέρια μας έχουν άλλες ασχολίες, πιο ελληνικές. Εν πάσει περιπτώσει, παλιά κάναμε viral τις ατάκες του Σεφερλή, παρόλα τα εμπόδια που βρίσκαμε μπροστά μας. Τώρα πια τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μάς δίνουν τη δυνατότητα για πιο σοφιστικέ μαζικές αντιδράσεις για κάθε αντανακλαστικό που μπορεί να έχουμε. Το ίντερνετ καταφέρνει να μεγεθύνει τα πάντα - ή μάλλον σου προσφέρει απλόχερα τα εργαλεία να το κάνεις μόνος σου όσο ανίκανος γι' αυτό κι αν είσαι. Πόντιος Πιλάτος.

1

«Είναι τα ίδια άτομα του Je Suis Charlie, του #prayforparis και των λοιπών viral -καλοπροαίρετων μα μηδενικού περιεχομένου- αντιδράσεων»

Τις τελευταίες ημέρες χάσαμε δύο από τα σημαντικότερα μέλη στο rock πάνθεον. Οι πιθανότητες λένε πως για να βρίσκεσαι σε αυτό το διαδικτυακό περιοδικό, τουλάχιστον ο ένας εκ των δύο ήταν κάτι παραπάνω από μια larger than life περσόνα. Ήταν το είδωλό σου, ο εξομολογητής σου, ο μέντοράς σου, ο καλύτερός σου φίλος, ο αδερφός σου, ο πατέρας σου, σάρκα από τη σάρκα σου. Είχατε συντονίσει δια της μουσικής τους τις αύρες σας και, σε μια εκστατική ένωση, για κάποιες στιγμές της ζωής σου, είχαν γίνει δικοί σου άνθρωποι. Τους είχες καταλάβει και σε είχαν καταλάβει με τρόπο που δεν επιτρέπει καμία γλώσσα.

Και έρχεσαι τώρα και βλέπεις άγαρμπα περιοδικά και site που προσπαθούν να ακουστούν επίκαιρα να καταπιάνονται μαζί τους με τον πλέον χειρότερο τρόπο. Έναν τρόπο που καθόλου δεν τους πρέπει: Τον επιφανειακό. Βλέπεις το Facebook και το Twitter γεμάτο από τον Κώστα που φτάνει μέχρι Φουρέιρα και κάνει λες και έχει ακούσει ολόκληρο δίσκο Motorhead στη ζωή του και τη Δήμητρα που το μόνο κομμάτι του που Bowie μπορεί να πιάσει είναι το "Let's Dance" να χρησιμοποιεί το app που βάζει στο profile pic της τον κεραυνό και -φυσικά- τα παίρνεις. Είναι τα ίδια άτομα του Je Suis Charlie, του Pray For Paris και των λοιπών viral -καλοπροαίρετων μα μηδενικού περιεχομένου- αντιδράσεων.

«Ο μύθος που βρισκόταν παντού γύρω τους όσο ζούσαν, μετέωρος σαν ένα πέπλο αστρόσκονης, συμπτύχτηκε και πήρε τη μορφή του σώματος όταν αυτό έσβησε»

Όταν νευριάζεις με όλα αυτά, πρόκειται για το «σύνδρομο της μπλούζας Ramones» όπως μου αρέσει να το αποκαλώ. Είναι δικαιολογημένο σαν πρώτη αντίδραση γιατί χτυπάει ευαίσθητες χορδές, αλλά σε τελική ανάλυση πρέπει να το δεις ως αυτό που είναι, μια δίχως λογικό υπόβαθρο έκρηξη εφηβικού ελιτισμού, και να το αποτινάξεις.

Στην τελική, είναι ο Lemmy και ο Bowie διάολε. Είναι οι ίδιοι που όσο ζούσαν έβλεπαν όσο πιο απενοχοποιημένα γίνεται το να μπουν σε κάθε κάμαρα, σαλόνι και υπόγειο. Είναι οι ίδιοι που, παρά το τεράστιο καλλιτεχνικό τους έργο, απευθύνθηκαν και στους ανθρώπους του ενός κομματιού, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Είναι απόλυτα σαφές σε όποιον παρακολούθησε έστω και λίγο την πορεία τους. Δεν θέλω να μιλάω δια του στόματος κανενός, όμως αυτή τη φορά είμαι παραπάνω από σίγουρος πως αν τους γκρίνιαζες για την κατάσταση θα σου έλεγαν με αγάπη «άραξε, δικέ μου».

Από τη μεριά μου, δεν επιθυμώ να αγιοποιήσω κανέναν. Είναι γνωστό τοις πάσι πως μόνο ο Rock 'N' Rolf ξεπέρασε τον Lemmy στο πώς να παίξεις το ίδιο τραγούδι ξανά και ξανά και πως ουκ ολίγες φορές ο Bowie, προσπαθώντας να πάει με τα νερά της εποχής, του υπέπεσε σε χαζά ατοπήματα (μην σκέφτεστε τον χορό με τον Mick Jagger, αυτό ήταν όντως τελειότητα). Ωστόσο, όσο και να προσπαθείς να τους κρίνεις ως ανθρώπους, ήταν τόσο συνολικά ανεπανάληπτοι που εν τέλει τίποτα γήινο δεν απέμεινε πάνω τους. Και ο μύθος που βρισκόταν παντού γύρω τους όσο ζούσαν, μετέωρος σαν ένα πέπλο αστρόσκονης, συμπτύχτηκε και πήρε τη μορφή του σώματος όταν αυτό έσβησε. Τώρα πια έμεινε μόνο αυτό.

«Καλοπροαίρετα παρελκόμενα μιας ανεπανάληπτης παρακαταθήκης»

Και αν για τη ζωή τους είναι τόσο πολλά να πει κανείς που δεν ξέρει από πού να αρχίσει και πού να τελειώσει, αξίζει τον κόπο να σταθούμε στον θάνατό τους, ο οποίος, εντελώς κινηματογραφικά, εναρμονίστηκε με την υπόλοιπη ζωή τους. Από τη μία μεριά, ο ξεροκέφαλος Lemmy, κακό σκυλί, να ανεβαίνει προς πείσμα όλων στο σανίδι μέχρι να καταρρεύσει. Και ξανά. Και ξανά. Ενώ ήξερε ήδη από το καλοκαίρι πως κάτι δεν πήγαινε καθόλου μα καθόλου καλά. Ο μέγιστος θιασώτης του νιχιλισμού. Αν μελετήσει κανείς τη ζωή και το έργο του θα διαπιστώσει πως έδινε σε όλα τα πράγματα τη σημασία που τους αξίζουν, καμία. Από την άλλη, ο David Bowie ανέκαθεν εγκεφαλικός, ανέκαθεν δημιουργός του πιο αξιοθαύμαστου και δύσκολου καμβά που μπορεί να χρησιμοποιήσει κανείς, του εαυτού του. Έγραφε το "Lazarus" γελώντας που κανείς δεν ήξερε. Γύριζε το video clip του "Lazarus" και έβαζε τα δυνατά του να μην πάρει χαμπάρι κανείς το Μεγάλο Spoiler. Κατέρρεε μόνο όταν έσβηναν τα φώτα και οι κάμερες, όπως μάθαμε. Έστησε το τελευταίο του μεγάλο show και δεν περιμέναμε τίποτα λιγότερο από αυτόν.

Εν τέλει, είναι τόσες πολλές και ενδιαφέρουσες οι σκέψεις που μπορούμε να τους χαρίσουμε ως ύστατο αντίο που το «σπάσιμο» για την καπηλεία των ειδώλων μας εν τέλει θα ήταν πιο επιφανειακή προσέγγιση και από την ίδια την καπηλεία. Ας την δούμε ως αυτό που είναι: καλοπροαίρετα παρελκόμενα μιας ανεπανάληπτης παρακαταθήκης.