[7]: Αγαπημένες βιογραφικές ταινίες

Ξεκινώντας σε πιο προσωπικό τόνο, είναι πραγματικά εξαιρετικά δύσκολο να μπω στη διαδικασία να παρακολουθήσω βιογραφική ταινία και πολλές οι πιθανότητες να την σταματήσω στα μισά κατά τη διάρκειά της...

To είδος της «κινηματογραφικής βιογραφίας» είναι ένα κινηματογραφικό παρακλάδι πολύ αδύναμο και εύκολο να λυγίσει κάτω από την πίεση της υπερπληροφόρησης στοιχείων και γεγονότων, την υπερπληθώρα χαρακτήρων που «πρέπει να αποδωθούν κινηματογραφικά προς χάριν της κινηματογραφικής πληρότητας της εκάστοτε βιογραφίας» αλλά κυρίως από την ανάγκη να αποτυπωθεί η Χ προσωπικότητα με μια ελεγχόμενη και κατευθυνόμενη συναισθηματική γραμμή από το σενάριο/σκηνοθέτη σε άμεση συνάρτηση με την πραγματική κατ' αυτούς εικόνα του προσώπου... Οι βιογραφικές ταινίες πάσχουν κατά δεύτερο λόγο στην αλά Wikipedia ακαδημαϊκή αποστειρωμένη δομή και εξιστόρηση των γεγονότων τους και κατά πρώτο στην ανικανότητα των περισσοτέρων δημιουργών να ξεφύγουν από τη μέση εικόνα που προβάλλει ο πρωταγωνιστής στην καθημερινότητά του, την οποία ακολουθούν κατά γράμμα, αδυνατώντας να εστιάσουν στις πραγματικές γκρίζες περιοχές του ή στην ουσιαστική αλληλεπίδρασή πρωταγωνιστή-πραγματικότητας-μύθου-ιστορίας...

Για να το κάνω πιο σαφές, ας μιλήσω σε δύο γραμμές για το "Walk The Line", τη βιογραφική ταινία του Johnny Cash, ενός από τους αγαπημένους μου καλλιτέχνες την οποία σχεδόν μίσησα όταν πρωτοείδα και έκτοτε όσες φορές και αν προσπάθησα να την ξαναδώ, δεν κατάφερα να την τελειώσω! Με τον κλισέ ακαδημαϊκό φορμαλισμό του είδους, η ταινία δεν μου προσέφερε τίποτα παραπάνω από μια οπτικοποίηση γεγονότων που μπορώ να τα διαβάσω στο Wikipedia, έναν άνευ αξίας -επιτυχημένο μεν αλλά- μιμητισμό του αγαπημένου μου καλλιτέχνη, πεζή σκηνοθεσία και ροή απολύτως προσηλωμένη στις διδαχές ενός ψευδοντοκυμαντέρ απλής καταγραφής «κλασσικών σημείων στον χρόνο» του τραγουδιστή και μια χαριτωμένη cosplay-κή σειρά μουσικών κομματιών performed "on stage"... Μπορεί να ανήκω στη μειοψηφία, αλλά αδυνατώ να παρακολουθήσω μια ταινία αναφορικά με κάποια προσωπικότητα του Χ-Ψ χώρου, η οποία δεν θα αποδευσμευτεί από τα γήινα δεσμά της και θα καταφέρει ένα καίριο ταξίδι στο ασυννείδητο της προσωπικότητας του πρωταγωνιστή της, δεν θα εισχωρήσει στις γκρίζες ζώνες ουσιαστικά και δεν θα παρουσιάσει το Χ έργο του σε πλήρη αντιδιαστολή με τον χώρο που κινείται, ενσωματώνοντας πρακτικά αυτόν στην κουλτούρα της επόχής του..,

Με αφορμή λοιπόν το πρόσφατο "Jackie", μια χαριτωμένη βιογραφική ταινία με μερικές γενναίες και λιγότερο συμβατικές σεναριακές γραμμές και μια δυναμική σκηνοθεσία με άποψη, παρακάτω ακολουθούν 7 αγαπημένες βιογραφικές ταινίες που ένας μη φίλος του χώρου κατάφερε να ξεχωρίσει από τον σωρό.

1. Raging Bull -1980-

Η άνοδος, η πτώση, η βύθιση στις ψυχώσεις και η αυτοκαταστροφική πορεία ενός άνδρα που ενέδωσε στις πιο απύθμενες και ζωώδεις προσταγές του ασυνείδητού του, η ζωή του πυγμάχου Jake LaMotta, πρωταθλητή της πυγμαχίας στα '40s και '50s, μεταφέρθηκε από τον Martin Scorsese το 1980 στη μεγάλη οθόνη με πρωταγωνιστές τους Robert de Niro και Joe Pesci. To αποτέλεσμα είναι μάλλον η καλύτερη βιογραφική ταινία που γυρίστηκε ποτέ στον παγκόσμιο κινηματογράφο και ίσως η καλύτερη αμερικάνικη ταινία των τελευταίων 37 ετών . Ασπρόμαυρη, έτσι όπως έβλεπε τον κόσμο πιθανότατα και ο ίδιος ο LaMotta γεμάτο «καλούς» και «κακούς», με δυο σαρωτικές ερμηνείες από το πρωταγωνιστικό δίδυμο και το σκηνοθετικό peak του Scorsese να ντύνει όλο λυρισμό και σκληρό ρεαλισμό το έργο, η ζωή του LaMotta είναι ένα σύμπλεγμα εμμονών, απώλεια ικανότητας εσωτερικής ενδοσκόπησης, χαμηλής αυτοεκτίμησης, αποκτήνωσης από κάθε τι ανθρώπινο και παράλληλα ένα συγκλονιστικό ρεαλιστικό κρεσέντο κατάβασης στο έρεβος της ανθρώπινης ψυχής. Τα φροϋδικών προελεύσεων συμπλέγματα του «ήρωα» οδηγούν τον ίδιο στο καθαρτήριο του ρινγκ, όπου με τη βία θα αυτοτιμωρηθεί και παράλληλα θα αναζητήσει την εξιλέωση στα μάτια του... "So give me a stage, where this bull here can rage... and though I could fight, I'd much rather recite... that's entertainment!"

Ιmdb
Trailer

2. Control -2007-

Μακριά από το ακαδημαϊκό στυλ και ύφος που προτάσσουν τα συνήθη βιογραφικά έργα, ο Anton Corbijn συναντά το καταραμένο ίνδαλμα του post-punk μουσικού ρεύματος των τελών των '70s Ian Curtis και στο τόσο μικρό κομμάτι της νιότης του μας αντανακλά τον τρόμο που προκαλούν στο παιδί που μια μέρα η ζωή το βαφτίζει Άντρα, τα διλλήματα και οι προοπτικές που ξαφνικά ανοίγονται μπροστά του αναζητώντας μια άμεση λύση, μια κοφτή απάντηση, μια ορθά ζυμωμένη κρίση, μια επιτυχημένη εσωτερική αποδόμηση των «θέλω» και των «πρέπει». Στο καταθλιπτικό ασπρόμαυρο Manchester των '80s ο Ian Curtis σχηματίζει τους Joy Division και διοχετεύει μέσω αυτών την ανάγκη για εξωτερικεύσει το απύθμενο ταλέντο που η ζωή τον προίκισε αλλά εκείνος δεν κατάφερε να συμφιλιωθεί μαζί του ποτέ! Η ταινία σαν ένα πανέμορφο μελαγχολικό πένθιμο φιλμ νουάρ βουτάει στην ψυχοσύνθεση ενός καταθλιπτικού ατόμου και ασφυκτιά μαζί του, εντός και εκτός σκηνής, συνθέτοντας ένα τραγούδι για το τέλος της ζωής και την καταγραφή της θλίψης και απομόνωσης που ένιωσε ο πρωταγωνιστής της, χαρίζοντας στους φίλους του σύγχρονου σινεμά ένα από τα πιο ουσιαστικά πορτρέτα ενός νεκρού σκοτεινού πρίγκηπα της παγκόσμιας μουσικής σκηνής.

Ιmdb
Trailer

3. The Elephant Man -1980-

Ο John Merrick γεννήθηκε με μια σπάνια ανωμαλία, θυμίζοντας μια παραμορφωμένη καραμπόλα μυών σάρκας και κοκκάλων, ένα αποκρουστικό στην όψη ον που γίνεται έρμαιο της ίδιας του της ράτσας (;), ένα παιχνίδι μεταξύ των ανθρώπων που με το πρόσχημα της ανώτερης πνευματικής φύσης προσπαθούν να κοντρολάρουν και να υποτιμήσουν την ύλη, παίζοντας ένα διεστραμμένο παιχνίδι ανωτερότητας και κανιβαλισμού με τον ανήμπορο Merrick, θύμα της εποχής, των ιδεών, των εμμονών και της εμφάνισής του... Ένα τέτοιο φαινομενικά κλισέ στόρυ δεν θα μπορούσε να είχε αποδωθεί πιο αφοπλιστικά ρεαλιστικά και μακριά από ψευδοηθικές διδαχές και συναισθηματικούς ξεπεσμούς αν πίσω του δεν υπήρχε ο καλλιτέχνης ονόματι David Lynch, που μακρυά από τις παραδοξότητες και τα αφηρημένης δομής σύμπαντα των κλασσικών ταινιών του, στήνει ένα γαϊτανάκι γραμμικής αφήγησης με μοναδικά παράθυρα διαφυγής τα όνειρα του Merrick τα οποία ξεπερνούν την αφηρημένη τέχνη του, υποκαθιστούν το δίπολο ζωής-θανάτου και αναγάγουν αυτομάτως το "Elephant Man" σε μια από τις πιο συγκλονιστικές βιογραφίες που έχουν γυριστεί ποτέ!

Ιmdb
Trailer

4. Ed Wood -1994-

Η βιογραφία του χειρότερου σκηνοθέτη όλων των εποχών από τον μεγαλύτερο θαυμαστή του! Πώς να κάνει λάθος ο Tim Burton των '90s στην -για αρκετό κόσμο- ίσως και κορυφαία σκηνοθετική του στιγμή. Μία μελαγχολική ματιά σε ένα αγαπημένο «τέρας» των κινηματογραφικών στούντιο των '50s, ένα βιογραφικό παραμύθι μακριά από τη λογική της βιογραφίας, αντισυμβατικό, αστείο, άναρχο, στυλιαρισμένο στην εντέλεια, μια δοξασία στο άσβεστο πάθος και λαχτάρα για Δημιουργία ακόμα και από κάποιον που ό,τι ακουμπάει καταστρέφεται, με μηδενικό ταλέντο και μηδενική αυτογνωσία... Ένα κλείσιμο του ματιού στους απανταχού ονειροποπόλους, εκείνους τους παρεξηγημένους αλλά και εκείνους που δίχως δράμι ταλέντου δεν παύουν να ψάχνουν τρόπους να εκφράσουν την πιο ενδόμυχη προσωπική τους ανησυχία, η ταινία του Tim Burton με το καταπληκτικό cast, την εξαιρετική ασπρόμαυρη φωτογραφία και την απαράμιλλη αισθητική παραμένει και σήμερα ένα υπόδειγμα κινηματογραφικής βιογραφίας μακρυά από οποιονδήποτε συμβιβασμό και ακαδημαϊσμό...

Ιmdb
Trailer

5. American Splendor -2003-

Βίος και πολιτεία του Harvey Pekar, δημοσίου υπαλλήλου -με ό,τι αυτό συνεπάγεται- που αποφάσισε να μεταφέρει την πεζή μελαγχολική του πραγματικότητα σε μορφή κόμικ ονόματι "American Splendor" και «δοξάσει» μέσω αυτού τη θλίψη για την ίδια τη ζωή, ως απάντηση στο ερώτημα που δικαιολογεί την ύπαρξή μας. Αισιόδοξο και απαισιόδοξο ταυτόχρονα, το ερμηνευτικό κρεσέντο του Paul Giamatti (στην καλύτερη ερμηνεία της καριέρας του) διακόπτεται από τον ίδιο τον Pekar σε μια μορφή ψευδοντοκυμαντέρ που εν τέλει καθιστά την ταινία εξαιρετικά πρωτότυπη, αφηγηματικά πρωτοποριακή, γοητευτική μέσα στη μελαγχολία που αναδύδει, συναρπαστική στη μονοτονία της και εξόχως ποιητική! Βραβείο στις Κάννες το 2003, μικρή διανομή στις ΗΠΑ, τεράστιο cult status, ένα αθόρυβο αριστούργημα για ένα από τα πιο cult underground κόμικ στην ιστορία της 9ης τέχνης και το μελαγχολικά «στραβόξυλο» δημιουργό του! 

Ιmdb
Trailer

6. Sid And Nancy -1986-

Οι τίτλοι τέλους πέφτουν και το πρώτο πράγμα που σου έρχεται στον νου μετά την προβολή της θρυλικής cult δημιουργίας του σπουδαίου Βρετανού Alex Cox - "Repo Man" - είναι ότι ακόμα και ένα κρύο μπάνιο δεν θα σε κάνει να ξεμουδιάσεις και να συνέλθεις από αυτό που μόλις είδες! Όταν ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα συνάντησαν την ηρωίνη και το punk, όταν οι Mπόνυ και Κλάηντ ξεκίνησαν την κοκαΐνη και τα παραισθησιογόνα ναρκωτικά υπό τους ήχους των ψυχεδελικών συνθέσεων του Τζο Στράμερ των "Clash" -που επιμελήθηκε την απίστευη μουσική της ταινίας η οποία δεν περιέχει ούτε ένα κομμάτι των Pistols-, τότε γεννήθηκε μια από τις πιο αυθεντικές, βρώμικες, σοκαριστικές, ηλεκτροφόρες, τριπαρισμένες κινηματογραφικές εμπειρίες που βίωσε το σύγχρονο σινεμά! Ο Sid Vicious ερωτεύεται την Nancy Spungen, καταστρέφει την όποια καριέρα προσπάθησε να ξεκινήσει σαν «μουσικός» στους Sex Pistols και μαζί ξεκινούν μια κατάβαση κατευθείαν στην κόλαση γεμάτη ναρκωτικά, αλκοόλ και rock 'n' roll, κόντρα σε κάθε τι πολιτικά ορθό, κάθε νόρμα και κάθε φραγμό, σπάζοντας τοίχους με τα κεφάλια τους και φτύνοντας οξύ σε οποιονδήποτε μπεί ανάμεσά τους, ακόμα και ο ένας στον άλλο! Πολύ μακριά από αυτό που περιμένει κάποιος να δεί σαν μια τυπική βιογραφία ενός έκπτωτου μουσικού αγγέλου -ο Sid Vicious δεν ήταν ούτε άγγελος ούτε μουσικός-, η ταινία αποτυπώνει με τον πιο γλαφυρό τρόπο την πιο επικίνδυνη σχέση αγάπης - μίσους που πέρασε ποτέ από το σελόιντ, σε ένα cult αριστούργημα των '80s, μια ταινία από αυτές που πλέον δεν γυρίζονται σήμερα, δίνοντας στο πρωταγωνιστικό δίδυμο των Gary Oldman και Chloe Webb την ευκαιρία για δύο ερμηνείες που άφησαν εποχή!

Ιmdb
Trailer

7. Velvet Goldmine -1999-

H πρωτοποριακή ματιά του Todd Haynes πάνω στον μύθο του David Bowie των παραισθησιογόνων '60s και της έκρηξης του glam rock μέχρι τα τέλη των '80s και την παρακμή τα έχει όλα: Ανορθόδοξη ματιά στην ουσία και το είναι της κουλτούρας της εποχής και την αλληλεπίδρασή της με τους σταρ και το κοινό της, χωροχρονικά πήγαινε-έλα, συναρπαστικές ερμηνείες από την τριάδα McGrgor - Bale - Meyers, κανένα ταμπού και κανέναν ηθικό φράχτη περί σεξουαλικότητας - ναρκωτικών και πολιτικοκοινωνικών απόψεων, πολλή μουσική, εντυπωσιακά κουστούμια και αναβίωση της εποχής και εξαιρετικά ενδιαφέρουσες αφηγηματικές τεχνικές και ροές που περισσότερο βυθίζουν σε ένα συναισθηματικό - υποσυνείδητο επίπεδο τον θεατή στην ταραχώδη κουλτούρα του glam παρά τον εναρμονίζουν με την ψυχρή λογική και άψυχη καταγραφή των γεγονότων. Ένα εξαιρετικά περίτεχνικο και πολύχρωμο ψηφιδωτό αφιέρωμα σε έναν κόσμο που λίγοι πλέον ζούν για να μιλήσουν γι' αυτόν, του οποίου η υστεροφημία μέχρι και σήμερα ελκύει πλήθος κόσμου και θαυμαστών, το "Velvet Goldmine" είναι και αυτό με τη σειρά του ένα κόσμημα στις πιο αιχμηρές και ασυμβίβαστες μουσικές βιογραφίες που έχουν γυριστεί ποτέ μέχρι σήμερα...

Ιmdb
Trailer