Symphony X: The stories behind their myths

Από τον Μάνο Πατεράκη, 21/10/2011 @ 17:16
i. Set Sail Guided By The Stars Above

Ο θαυμαστός κόσμος του progressive metal, παρ' όλους τους πολέμιους, τους περαστικούς, τους κολλημένους, τους αιρετικούς, τους ειδήμονες και εν τέλει τις τόσες κατηγορίες οπαδών όσες και οι ετερόκλιτες επιρροές των συγκροτημάτων που εντάχθηκαν έστω και για ένα φεγγάρι στους κόλπους της πολυβασανισμένης αυτής μουσικής σκηνής, πάντοτε τελούσε υπό ένα ιδιότυπο καθεστώς εξουσίας. Αυτό της τριαρχίας, κατά το οποίο οι Dream Theater, οι Queensryche και οι Fates Warning καθόριζαν τον κάθε οπαδό, είτε μέσω της απόλυτης αφοσίωσης αυτού στις αυθεντίες και των τριών, είτε μέσω της απόρριψης μέρους η ολόκληρης της αγίας αυτής τριάδας.

Ενώνοντας το "The Social Grace" με το "Be", το "Parallel Minds" με το "A Murder Of Crows", το "Control And Resistance" με το "The Human Equation" και ούτω καθεξής σχηματίζεται ένα σύμπαν παλλόμενων χορδών που αποτελεί την παράλληλη διάσταση του progressive metal, έτσι όπως (δεν) την ξέρουμε. Η θέση των Symphony X σε αυτό το χωροχρόνο είναι περίοπτη και αμβλυμένης από δίσκο σε δίσκο σημασίας. Βρίσκονται ιεραρχικά μια βαθμίδα κάτω από τις δεσπόζουσες δυνάμεις που προαναφέρθηκαν, ενώ ταυτόχρονα αποτελούν μέρος μιας άλλης τριγωνικής δομής, αυτής του τεχνοκρατικού larger than life progressive metal. Χωρίς, βέβαια, τεχνοκρατικό να σημαίνει υπό καμία έννοια απουσία συναισθημάτων, παρά μονάχα όχημα απόδοσής τους. Οι άλλες κορυφές του τριγωνικού αυτού ακρογωνιαίου λίθου είναι οι Dream Theater και οι Shadow Gallery. Τρία συγκροτήματα με διαφορετικές πορείες και στόχους, που όμως αν τα πλάσεις στο νου σου ως ενιαία οντότητα, αντιλαμβάνεσαι στο έπακρο την μια πτυχή της πολυσχιδούς έννοιας που δώσαμε στις λέξεις progressive metal.

Οι Symphony X δε δημιουργήθηκαν με κανένα big bang. Η διαδικασία κατά την οποία έφτασαν να έχουν το status που απολαμβάνουν πια ήταν μακρόχρονη και εν τέλει αυτή είναι η αιτία των στιβαρών θεμελίων τους. Το όνομα που έχουν δημιουργήσει -και ό,τι το περιρρέει- δε δύναται να σπιλωθεί από κανέναν. Ξεπρόβαλλαν δειλά-δειλά το μακρινό 1994 με πανέμορφες συνθέσεις που θύμιζαν επιμεταλλωμένους Marillion, οι οποίες όμως δεν εξυψώνονταν εξαιτίας των περιορισμένων δυνατοτήτων της φωνής του Rod Tyler. Το στοιχείο που έλειπε από την εξίσωση ώστε να έχουμε παράγωγα ικανά να εγείρουν τις αισθήσεις των ανά τον κόσμο progsters ήταν ο Russell Allen, η φωνή του οποίου όταν συγκεράστηκε με τις κιθάρες ενός από τους καλύτερους metal κιθαρίστες, του Michael Romeo, ένα χρόνο μετά, στο "The Damnation Game", η πορεία προς την καταξίωση ήταν αναπόφευκτη.

Οι  Symphony X κατόρθωσαν αυτό που είναι επιθυμία κάθε μπάντας η οποία αποφασίζει να εκτεθεί στο κοινό: Να δημιουργήσουν το δικό τους, άμεσα αναγνωρίσιμο μουσικό στυλ, να το εξελίσσουν από δίσκο σε δίσκο, δίχως να αλλάζει η μουσική τους ταυτότητα και -η κορωνίδα όλων- να μην έχουν ούτε ένα μέτριο δίσκο στις αποσκευές τους. Από το progressive metal με τις άμεσες power metal και neo-classical επιρροές έφτασαν στις τελευταίες κυκλοφορίες να τραχύνουν τον ήχο τους, προσθέτοντας μέχρι και Pantera κιθάρες. Η τιμιότητα και κυρίως το ταλέντο με το οποίο σμίλεψαν τον εκάστοτε ήχο που είχαν στο μυαλό τους ήταν αυτό που έκανε τη διαφορά. Ναι, οι Symphony X δεν είχαν ποτέ μέτριο δίσκο. Είχαν όμως αρκετούς καλύτερους δίσκους, με επικρατέστερους τους "The Divine Wings Of Tragedy" (1997), "The Odyssey" (2002) και "Paradise Lost" (2007). Κάθε ένσταση ως προς την επιλογή των τριών αυτών κυκλοφοριών σιγοντάρει του λόγου το αληθές.

Μια από τις πολλές πτυχές που κάνουν τη μουσική ταυτότητα των Symphony X τόσο αδιάσειστη είναι η στιχουργική θεματολογία τους, η οποία απέκτησε μια πιο συγκεκριμένη κατεύθυνση μετά τα πρώτα τους βήματα. Πάντα αρέσκονταν στο να δημιουργούν άσματα που να πραγματεύονται θέματα εμπνευσμένα από μυθολογία και λογοτεχνία. Σχεδόν, ποτέ, όμως με επεξηγηματικές διαθέσεις, αλλά με αποσπασματικές εικόνες και λέξεις που συνοδεύουν και εξωτερικεύουν τα συναισθήματα που επιχειρούν να περάσουν προς τα έξω. Το  παρόν κείμενο θα λειτουργήσει ως εκτενές trivia και θα επιχειρήσει να φωτίσει μερικές από τις πηγές των στίχων των Symphony X...

ii. The Mythology Suites

Η κυκλοφορία του "Paradise Lost" το 2007 έσκασε ως κεραυνός εν αιθρία. Δίσκος με απίστευτη ατμόσφαιρα, υπερ-εμπνευσμένες μελωδίες και ταυτόχρονα με τις πιο άγριες διαθέσεις που είχε επιδείξει μέχρι τότε η μπάντα. Ολόκληρη η κυκλοφορία ακολουθούσε μια ενιαία θεματική ενότητα, βασισμένη κατά κύριο λόγο στο "Paradise Lost" του John Milton, του σημαντικότερου λογοτέχνη της Γηραιάς Αλβιόνας, μαζί με τον William Shakespeare, κατά την επικρατούσα αντίληψη. Βέβαια, το μόνο κομμάτι του δίσκου που, σύμφωνα με τα ίδια τα μέλη του συγκροτήματος, αφορά αποκλειστικά στο "Paradise Lost" ήταν το ομώνυμο κομμάτι, καθώς τα υπόλοιπα περιστρέφονται μεν γύρω από το εν λόγω θέμα, αλλά δανείζονται στοιχειά και από αλλού, όπως για παράδειγμα από τη «Θεία Κωμωδία» του Δάντη.

Ο τίτλος του επικού ποιήματος του John Milton, "Paradise Lost", που εκδόθηκε το 1667 (ένα χρόνο μετά το 1666, ναι) είναι αρκετά αντιπροσωπευτικός του βιβλικού θέματός του: Η πτώση του Αδάμ και της Εύας από τον παράδεισο μέσω των πειρασμών που τους έθεσε ο Σατανάς, ο οποίος παρουσιάζεται ως τραγική φιγούρα στα πρότυπα των αρχαίων ελληνικών τραγωδιών. Οι εσωτερική διαμάχη του εξιτάρει το συγκρότημα, το οποίο γράφει ορισμένα κομμάτια από την οπτική του ίδιου του χαρακτήρα του Σατανά, ο οποίος, παρότι αλαζόνας και αποφασισμένος να πετύχει το μιαρό στόχο του, όταν βλέπει ιδίοις όμμασι την πτώση του Κήπου της Εδέμ λυγίζει... «Looking down from ethereal skies / Silent crystalline tears I cry / For all must say their last goodbye to Paradise» (και οι αντίστοιχες ανατριχίλες σε ένα από τα καλύτερα κομμάτια που έχει συνθέσει η μπάντα). Το "Paradise Lost" του 2007 δεν ήταν η πρώτη φορά που οι Symphony X καταπιάστηκαν με το ποίημα του John Milton. Η αρχή είχε γίνει δέκα χρόνια πριν, το 1998, με το εκπληκτικό ομώνυμο κομμάτι του "The Divine Wings Of Tragedy", μουσικά θέματα του οποίου ακούμε και στην κυκλοφορία του 2007, στο "Revelation (Divus Pennae Ex Tragoedia)". Εξάλλου, τα λατινικά στην παρένθεση σημαίνουν αυτό ακριβώς: The Divine Wings Of Tragedy!

Αγαπημένη πηγή έμπνευσης των Symphony X, όπως τόσων και τόσων metal συγκροτημάτων, αποτελεί -ποιά άλλη- η ελληνική μυθολογία. Δεν κάναμε και καμία αποκάλυψη εδώ, ειδικά όταν βλέπεις τίτλο δίσκου "Twilight In Olympus". Μεταξύ άλλων, έχουμε το μύθο του Ωρίωνα στο "Orion-The Hunter", όπου εξιστορείται η ιστορία του μυθικού κυνηγού της αρχαιότητας, γιου του Ποσειδώνα («Child of the sea I am / In starlight I reside»), ο οποίος κατά τη διαμονή του στη Χίο ερωτεύθηκε παράφορα την κόρη του βασιλιά Οινοπίωνα. Ο Οινοπίωνας για να τον εμποδίσει να παντρευτεί την κόρη του, τον τύφλωσε μέσω ενός δηλητηριασμένου ποτού που του έδωσε να πιεί («Now I'm blinded, this vision I cannot see / I cannot see my future destiny»). Εν τέλει η όραση του αποκαταστήθηκε μετά από καιρό, ενώ το τέλος του έχει διάφορες εκδοχές... Κατά την επικρατέστερη, σκοτώθηκε από τσίμπημα σκορπιού που έστειλε η Άρτεμις επειδή είχε φύγει από κοντά της ως ερωτευμένος με την Ηώ (αυτοί οι αρχαίοι και οι ανεξέλεγκτες λίμπιντο τους!). Ένα ακόμη παράδειγμα κομματιού με στιχουργία βασισμένη στην αρχαιοελληνική μυθολογία είναι το "The Eyes Of Medusa", που αφορά στο πασίγνωστο τέρας, τη Μέδουσα. Η Μέδουσα ήταν μία από τις τρεις Γοργόνες της αρχαιότητας, η οποία μετέτρεπε σε λίθο όποιον θνητό την κοιτούσε («Can you look into my eyes?»), εξ'ου και το έτερο όνομά της, Γοργώ, που σημαίνει άγρια μάτια. Το τέλος της επήλθε με το τέχνασμα του Περσέα με τον καθρέπτη («Awaken vindication / The mirror's curse, it besets me»).

Το 24λεπτο έπος που είναι ταυτόχρονα και το ομώνυμο κομμάτι του "The Odyssey" αποτελεί φόρο τιμής στην Ομήρου Οδύσσεια. Λειτουργώντας με λογική soundtrack, είναι χωρισμένο σε επτά μέρη και ακολουθεί το ταξίδι του Οδυσσέα. Το ξεκίνημά του δρόμου της επιστροφής... («The ports of Troy escape our view / Α cold and stormy fate awaits our rendezvous») Την αιχμαλωσία του από τον Κύκλωπα Πολύφημο, τον οποίο τύφλωσε στον ύπνο του, αφότου τον μέθυσε... («We focus our senses and sharpen our blade / We take aim, in silence we strike») Τη διαμονή του στο νησί της Αίας, μέρος όπου κατοικούσε η μάγισσα Κίρκη, η οποία μεταμόρφωσε τους συντρόφους του σε χοίρους... («Stay like those before / I condemn you all from walk to crawl / Metamorphosized») Tο πέρασμά του από τις Σειρήνες, θαλασσινά πλάσματα με θέλγητρα που δε μπορούσαν να αφήσουν ασυγκίνητο θνητό. Ο Οδυσσέας βούλωσε με κερί τα αυτιά των συντρόφων του ώστε να μην ακούσουν το γλυκόφωνο τραγούδι τους, ο ίδιος, δε, δέθηκε στο πλοίο για να μπορέσει να ακούσει τις μαυλιστικές μελωδίες τους δίχως να προβεί σε απερίσκεπτες ενέργειες... («Tied steadfast to the mast / Τragedy awaits me») Την αντιμετώπιση των τρομερών τεράτων, της Σκύλλας και της Χάρυβδης, για να επιστρέψει, τελικά, στην οικογένειά του στην Ιθάκη και να αποκαταστήσει την τάξη σε ένα ...ομηρικό happy ending. («Triumphant / Champion of Ithaca / I will right all the wrongs»)

Παρότι ο τίτλος και το εξώφυλλο μπορεί να δημιουργούν αντίθετες εντυπώσεις, το "Odyssey" δεν είναι concept δίσκος, καθώς μόνο το ομότιτλο κομμάτι αφορά στην Οδύσσεια. Το "The Turning" χρησιμοποιεί ως μέσο δημιουργίας ατμόσφαιρας τους χαρακτήρες, ή μάλλον τον χαρακτήρα, του μυθιστορήματος του Robert Louis Stevenson, "Strange Case Of Dr Jecyll and Mr Hyde". Η νουβέλα του Stevenson που εκδόθηκε το 1886 αφορά στη διπλή προσωπικότητα που απέκτησε ένας γιατρός κατά τη διάρκεια των επιστημονικών πειραμάτων του... («Eyes glow by candlelight / A face divided in the mirror / My psyche ripped by daggers of my alchemy»)

Το 12λεπτο "A Lesson Before Dying" από το ντεμπούτο της μπάντας, ίσως το καλύτερο κομμάτι του δίσκου, αποτελεί σαφή αναφορά στο μυθιστόρημα του Ernest J. Gaines με το ίδιο όνομα, το οποίο εκδόθηκε το 1993, ένα χρόνο πριν κυκλοφορήσει ο δίσκος. Το "A Lesson Before Dying" διαδραματίζεται στον αμερικανικό Νότο και θέτει προβληματισμούς σχετικά με τη ρατσιστική αντιμετώπιση και τις κακουχίες που υπόκειντο οι Αφρο-αμερικανοί στην περιοχή, κατά την περίοδο μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. («Learning the lesson / As we fight to stay alive»)

Το "King Of Terrors", ένα από τα hit-άκια των Symphony X, έχει στίχους σχετικούς με μια μικρή ιστορία του Edgar Allan Poe, το "The Pit And The Pendulum". Η ιστορία αυτή εκδόθηκε το 1842, μια εποχή όταν η ανάγνωση των έργων Edgar Allan Poe όντως προκαλούσε φόβο στο ασκληραγώγητο κοινό. Στο "The Pit And The Pendulum" ο αφηγητής περιγράφει τα βασανιστήρια που πέρασε στην Ισπανία από την Ιερά Εξέταση, κατά τη διάρκεια της αιχμαλωσίας του... («Awake again, paralyzed / I'm shackled to this alter / Sacrificed to their God») Υπάρχει, όμως, ακόμα μία αναφορά σε δημιούργημα του Poe στη δισκογραφία των Symphony X. Πρόκειται για το κομμάτι "Through The Looking Glass", όπου έχουμε διακριτική αναφορά στο ποίημα του Poe "A Dream Within A Dream". («Is it as it seems? Or just a dream within a dream?»)

Βέβαια, το "Through The Looking Glass" (από τον δίσκο "Twilight In Olympus" του 1998) δεν αφορά στο προαναφερθέν ποίημα του Poe, αλλά το βιβλίο που αποτελεί τη συνέχεια του πασίγνωστου "Alice's Adventures In Wonderland" του Lewiss Carroll. Το "Through The Looking Glass, And What Alice Found There" εκδόθηκε το 1871, έξι χρόνια μετά το πρώτο μέρος, και εξιστορεί τη συνέχεια των περιπετειών της Αλίκης στη χώρα των θαυμάτων και τα ιδιόρρυθμα όντα που κατοικούσαν εκεί... («Scepter in hand / Αll the numbers so deceiving / The small dreaming child who wears the crown / Watches the pieces falling down»)

Στο λυρικό "Lady Of The Snow", η κυρά του χιονιού είναι η Yuki-Onna, ένα πνεύμα της ιαπωνικής μυθολογίας, ένα μυστηριώδες ον με τη μορφή κάτωχρης πανέμορφης γυναίκας, η οποία είχε την ικανότητα να ελέγχει της χιονοθύελλες αλλά και ακόρεστη δίψα να βλέπει ανθρώπους να πεθαίνουν, είτε από τη μανία του χειμώνα, είτε παγώνοντάς τους μέσω φιλιών και sex... («From the North / A mistress dressed in silvery blaze / The feel of her kiss steals my breath away»)

Το "V: The New Mythology Suite" του 2000 είναι ίσως ο μοναδικός αμιγώς concept δίσκος των Αμερικανών. Η ιστορία δανείζεται πολλά στοιχεία από την αιγυπτιακή και την ελληνική μυθολογία, για να δομήσουν οι Symphony X τη δική τους μεταφυσική εκδοχή της καταστροφής της Ατλαντίδας. Εν ολίγοις, οι κύριοι χαρακτήρες είναι: Η Ma'at, κομίστρια της Ισορροπίας, ένα μικρό παιδί με θεϊκές ικανότητες, που από τις ακτές της Αιγύπτου έφτασε στην Ατλαντίδα, όπου λατρεύτηκε σαν Προφήτης. Ο Ptah Khnemu, ο άρχοντας της Ατλαντίδας, που έφερε το λαό του σε χρυσή εποχή μαγείας και τεχνογνωσίας. Και, τέλος, ο Montu Sehkmet, η προσωποποίηση των δυνάμεων καταστροφής και χάους. Όταν αυτός επιτέθηκε με το στρατό του από νεκροζώντανους, οι κάτοικοι της Ατλαντίδας αναγκάστηκαν να τον αντιμετωπίσουν χρησιμοποιώντας τα καταστροφικά τους όπλα που είχαν αναπτύξει μέσω της εξελιγμένης τεχνολογίας τους, κάτι που αναπόφευκτα βύθισε τη χώρα τους... («Woven in dreams / The darkest of schemes now takes hold of our destiny / Decades of greed, plague, famine and war / We can't go on like this anymore»)

Το τελευταίο δημιούργημα των Symphony X, το φετινό "Iconoclast", ντύνεται με ένα φουτουριστικό concept, αυτό του πολέμου μεταξύ ανθρώπων και μηχανών. Κατά τη διάρκεια της εξιστόρησης ακόμα μιας προαιώνιας μάχης με επικό συναίσθημα και '80s αισθητική, ο Romeo, σύμφωνα με τα λεγόμενα του ιδίου, επιχειρεί να περάσει και τα δικά του μηνύματα σχετικά με τη σύγχρονη κοινωνία. Παράδειγμα, το "Children Of A Faceless God", όπου καυτηριάζει τον τρόπο ζωής των παιδιών σήμερα, τα οποία μεγαλώνουν εθισμένα στη τεχνολογία... («Just another faceless shadow / I'm desensitized / And I don't feel the pain, am I insane?») Παρόλο που η ιστορία του "Iconoclast" είναι θολή και δεν ακολουθεί ενιαία πλοκή, κάποια μέρη της αποκαλύπτονται με σαφήνεια, όπως η τακτική των μηχανών να μετατρέπουν τους ίδιους τους ανθρώπους σε μηχανές (ή αλλιώς εχμ... σε μετα-γενίτσαρους), ούτως ώστε να στρατολογούνται με το μέρος τους, στο "Dehumanized". («I'm what you've all become / Mindless and mesmerized / Dehumanized»)

Στα "The Accolade" και "Accolade II", από τα "The Divine Wings Of Tragedy" και "Odyssey" αντίστοιχα, έχουμε τις περιπέτειες ενός σταυροφόρου στους Άγιους Τόπους, πιστεύοντας ότι είναι θεϊκή του ευθύνη να τους απελευθερώσει, πάντα με την ελπίδα ότι τα κατορθώματά του θα γίνουν θρυλικά, ώστε να τα μνημονεύουν οι επόμενες γενεές... («Cross of crimson, robe of white / Sworn to the quest for the rest of his life»). Στο "Candlelight Fantasia", το κύκνειο άσμα του "The Divine Wings Of Tragedy", οι Symphony X πετούν για λίγο το ηρωικό προσωπείο και μεταφέρουν τον πόνο ενός φανταστικού μουσικοσυνθέτη, του οποίου το έργο δεν αναγνωρίζει ο κόσμος ως αξιόλογο. Κατάσταση που θα μπορούσε να σχετιστεί και με το status της μπάντας τότε... («Just one more night / One more score»)

Και -κλείνοντας αυτό το αφιέρωμα- να παραθέσουμε ένα ερώτημα: Αφορούν οι στίχοι του "Incantations Of The Apprentice" τη διάσημη σκηνή από τη «Φαντασία» του Walt Disney, όπου ο Mickey Mouse παίρνει το ρόλο του μάγου;

Μάνος Πατεράκης
  • SHARE
  • TWEET