Αφιέρωμα: Patti Smith

Από τον Κωστή Αγραφιώτη, 02/07/2008 @ 03:27
Μία μέρα και λίγες ώρες πριν τα ημερολόγια δείξουν 1947, στο Σικάγο του Illinois, ήρθε στη ζωή μια γυναίκα που έμελλε λίγα χρόνια αργότερα να αποκτήσει πρωταγωνιστικό ρόλο στη γέννηση του punk κινήματος. Το όνομα αυτής: Patricia Lee Smith, κοινώς Patti Smith ή «η Νονά της Punk»!

Αποτελώντας πηγή έμπνευσης για αμέτρητους καλλιτέχνες, η ποιήτρια, τραγουδοποιός, τραγουδίστρια και ακτιβίστρια Patti Smith, έχει αφήσει το δικό της στίγμα στη μουσική του δεύτερου μισού του περασμένου αιώνα.



Με την ευκαιρία άλλης μιας επίσκεψής της στη χώρα μας, στα πλαίσια του φετινού Rockwave Festival, αξίζει να αναφερθούμε -εν συντομία- στις πράξεις, τα έργα και γενικά την πολυτάραχη ζωή της Patti. Γεννημένη στο Σικάγο και μεγαλωμένη στο New Jersey, η Patti δέχτηκε από μικρή την επιρροή της μητέρας της, η οποία ήταν τραγουδίστρια της jazz. Η Beverly Smith ήταν έντονα θρησκευόμενο άτομο, κάτι που προσπάθησε να περάσει και στην Patti. Με το που μπήκε στην εφηβεία η Patti έπαψε να έχει οποιαδήποτε σχέση με τη θρησκεία, θεωρώντας την περιοριστική. Η πρώτη γραμμή του πρώτου κομματιού ("Gloria" - διασκευή στο συγκρότημα Them, του Van Morrison) του παρθενικού δίσκου της ("Horses"), αποτελεί σαφή αναφορά στις σχετικές παιδικές εμπειρίες της: "Jesus died for somebody's sins / But not mine".

Η Smith τελείωσε το σχολείο το 1964 και αναγκάστηκε παράλληλα με τις σπουδές της στο Glassboro State College (Rowan University πλέον) να δουλέψει σε εργοστάσιο, μιας και οι πόροι της οικογένειάς της ήταν ελάχιστοι.

Το 1967 μετακόμισε στη Νέα Υόρκη, όπου γνώρισε το φωτογράφο Robert Mapplethorpe, οι εικόνες του οποίου θα κοσμούσαν αργότερα όλα τα εξώφυλλα του Patti Smith Group. Δύο χρόνια αργότερα, το 1969, μαζί με την αδελφή της πήγαν στο Παρίσι, όπου για αρκετούς μήνες έπαιζαν μουσική στους δρόμους της πόλης.

Επιστρέφοντας στη Νέα Υόρκη το 1970, ξεκίνησε τις εμφανίσεις με τη συνοδεία του κιθαρίστα Lenny Kaye, στις οποίες απάγγελνε τα ποιήματα της. Εκείνη την περίοδο γνώρισε και τον πληκτρά των Blue Oyster Cult, Allen Lanier, με τον οποίο διατήρησε σχέση για αρκετά χρόνια. Πολλοί από τους στίχους της Smith κατέληξαν να γίνουν τραγούδια των Blue Oyster Cult (με τη μουσική να ανήκει συνήθως στον drummer της μπάντας, Albert Bouchard), όπως για παράδειγμα τα "Debbie Denise", "Fire Of Unknown Origin" και "Career Of Evil". Παράλληλα, η Smith -θαμώνας πλέον του CBGB- αρθρογραφούσε για το rock περιοδικό Creem.

Στο δίδυμο των Smith / Kaye ήρθαν να προστεθούν οι: Jay Dee Daugherty (drums - τόσο ο ίδιος, όσο και ο Lenny Kaye παραμένουν μέχρι και σήμερα μέλη της μπάντας της Smith), Richard Sohl (πιάνο) και ο Τσεχοσλοβάκος μετανάστης Ivan Kral (μπάσο). Με πλήρη μπάντα πλέον, και τον Mapplethorpe ως χρηματοδότη, ηχογραφήθηκε το πρώτο single "Hey Joe / Piss Factory".

Η Patti Smith υπέγραψε το 1974 με την Arista Records και τον επόμενο χρόνο κυκλοφόρησε ο πρώτος της δίσκος "Horses". Η μίξη protopunk / rock και ποιητικών αφηγήσεων κέντρισε το ενδιαφέρον του κοινού, οδήγησε το δίσκο στο νούμερο 47 του Billboard και σχημάτισε έναν αρκετά μεγάλο πυρήνα οπαδών της Smith στη Νέα Υόρκη. Η διαχρονική επιρροή του δίσκου αποτυπώνεται αρκετά χρόνια αργότερα στην ψήφιση του από το περιοδικό Rolling Stone στη θέση 44 των 500 κορυφαίων δίσκων όλων των εποχών. Στο δίσκο εμφανίζεται τόσο ο Alen Lanier, όσο και ο Tom Verlaine των Television, ο οποίος στη συνέχεια συνεργάστηκε και περιόδευσε με την Smith ουκ ολίγες φορές.

Ο διάδοχος του "Horses" κυκλοφόρησε το 1976 με τίτλο "Radio Ethiopia". Πλέον το "Patti Smith" έχει δώσει στο εξώφυλλο τη θέση του στο "Patti Smith Group". Ο ήχος γίνεται πιο «τραχύς» και περισσότερο punk, αλλά ο δίσκος σίγουρα δεν αποτελεί highlight στην καριέρα της Smith. Από αυτόν ουσιαστικά μόνο ένα κομμάτι άντεξε στο πέρασμα του χρόνου, το περίφημο "Pissing In A River".

Στις 23 Ιανουαρίου του 1977, στην Tampa της Φλόριντα, μία πτώση από τη σκηνή παραλίγο να κοστίσει στην Patti τη ζωή της. Ο σοβαρός τραυματισμός της στο λαιμό την ανάγκασε να αποσυρθεί για λίγους μήνες, με σκοπό να αναρρώσει πλήρως. Η επιστροφή της έγινε το 1978 με τον πιο επιτυχημένο δίσκο της μέχρι σήμερα, το "Easter". Το εξώφυλλο του δίσκου σοκάρει, ενώ το πολυσυλλεκτικό περιεχόμενό του τον καθιερώνει στις συνειδήσεις πολλών οπαδών της ως την κορυφαία της ίσως δουλειά. Το -γραμμένο από τον Bruce Springsteen- "Because The Night" αποτελεί το πιο αναγνωρίσιμο κομμάτι της Smith, ενώ το "Rock & Roll Nigger" την πιο «rock» στιγμή της!

Το 1979 ακολούθησε το "Wave", το οποίο, σε παραγωγή του κορυφαίου Todd Rundgren, οδήγησε την Smith και το group της σε περισσότερο εμπορικές διαδρομές. Σημαντικότερη στιγμή του μάλλον μέτριου αυτού δίσκου αποτελεί αναμφίβολα το αγαπημένο και συγκλονιστικό "Dancing Barefoot". Το "Wave" είναι ο τελευταίος δίσκος που κυκλοφόρησε ως "Patti Smith Group".

Λίγο πριν την κυκλοφορία του "Wave", και έχοντας χωρίσει μετά από αρκετά χρόνια με τον Allen Lanier, η Patti γνωρίζει τον πρώην κιθαρίστα των MC5, Fred "Sonic" Smith, με τον οποίο και αποφασίζει να παντρευτεί. Το ανέκδοτο της περιόδου εκείνης ήταν πως η Smith παντρευόταν τον Fred, καθώς μόνο με αυτόν δε θα χρειαζόταν να αλλάξει επώνυμο! Η Patti και ο Fred αποκτούν δύο παιδιά και οι δύο τους αποφασίζουν να εγκαταλείψουν προσωρινά τη μουσική βιομηχανία, για να αφοσιωθούν στην οικογένειά τους. Τα επόμενα χρόνια της ζωής τους θα τους βρουν να μένουν στο Michigan του Detroit. Μετά από 9 έτη δισκογραφικής απουσίας, η Smith, υπό τις οδηγίες του άντρα της, κυκλοφορεί το "Dream Of Life". Η '80s pop κουλτούρα κάνει δειλά την εμφάνισή της στο δίσκο, ο οποίος πάντως αποτελεί ίσως την πιο υποτιμημένη στιγμή της Smith. Το "Paths That Cross" και το "Going Under" είναι και τα δύο συγκλονιστικά, ενώ το "People Have The Power" προσφέρει στην ίδια αυτό που μόνο με το "Because The Night" είχε καταφέρει: Ραδιοφωνικό airplay! Σημειωτέων πως το "Dream Of Life" αποτελεί το μοναδικό δίσκο της Smith στον οποίο δεν παίζει κιθάρα ο Lenny Kaye.

Το 1989 ο Robert Mapplethorpe πεθαίνει από AIDS και η Smith «χάνει» έναν από τους πιο σημαντικούς φίλους της. Το μεγαλύτερο χτύπημα της μοίρας όμως έμελλε να βρει την Patti 5 χρόνια αργότερα, όταν σε διάστημα λίγων μηνών έφυγαν από τη ζωή ο άντρας της, Fred Smith, ο αδελφός της και ο φίλος της, και πληκτράς της μπάντας της για αρκετό καιρό, Richard Sohl.

Η Smith αποφασίζει να επιστρέψει στη Νέα Υόρκη. Έπειτα από τις συμβουλές του Michael Stripe (των REM) και του προσωπικού της φίλου (και πασίγνωστου ποιητή) Allen Ginsberg, η Patti αποφασίζει να «πνίξει» τον πόνο ασχολούμενη εκ νέου με τη μουσική και βγαίνοντας ξανά σε περιοδείες. Τα τέλη του 1995 τη βρίσκουν να ανοίγει τις συναυλίες του Bob Dylan, ενώ το 1996 κυκλοφορεί το νέο της δίσκο, "Gone Again". Το "Gone Again" είναι σαφώς ο πιο σκοτεινός της δίσκος, καθώς ένα μεγάλο μέρος αυτού έχει να κάνει με τις απώλειες των αγαπημένων της προσώπων. Ο δίσκος είναι αφιερωμένος στον Fred Smith, ενώ το "About A Boy" αποτελεί tribute στον Kurt Cobain. Από το άλμπουμ ξεχωρίζουν τα εκπληκτικά "Beneath The Southern Cross" και "Summer Cannibals". Στο πρώτο συμμετέχει μάλιστα και ο αδικοχαμένος Jeff Buckley. Αυτή ήταν η τελευταία στούντιο ηχογράφηση του Buckley πριν βρει τραγικό θάνατο από πνιγμό, ένα χρόνο αργότερα.

Το 1996, η Smith ηχογραφεί τα δεύτερα φωνητικά στο "E-Bow The Letter" των REM, από το "New Adventures In Hi-Fi", ενώ το 1997 κυκλοφορεί το αρκετά καλό "Peace And Noise". Το κομμάτι "1959" της χαρίζει την πρώτη της υποψηφιότητα για Grammy, αλλά δυστυχώς όχι και το ίδιο το βραβείο. Το 2000 βγαίνει στα δισκοπωλεία το εξίσου καλό "Gung Ho", ενώ δύο χρόνια αργότερα κυκλοφορεί η συλλογή "Land (1975-2002)". Το δεύτερο cd της συλλογής περιλαμβάνει ακυκλοφόρητες εκτελέσεις και live κομμάτια, ενώ στο πρώτο βρίσκουμε μία διασκευή στο "When Doves Cry" του Prince. To 2004 κυκλοφόρησε το "Trampin'", ο κορυφαίος ίσως δίσκος της καριέρας της Smith μετά τη δεκαετία του '70. Την παράσταση στο δίσκο κλέβει το 13λεπτο Zeppelinικό έπος "Radio Baghdad"! Το 2005, το "Horses" επανακυκλοφορεί σε έκδοση των δύο cd, με το δεύτερο να αποτελεί ζωντανή ηχογράφηση ολόκληρου του κανονικού δίσκου.

Το Σεπτέμβριο του 2006 η Smith κυκλοφορεί ως δωρεάν downloads δύο νέα κομμάτια της, τα "Qana" (το οποίο αναφέρεται στην επίθεση από αέρος του Ισραήλ στο Λίβανο) και "Without Chains". Στις 15 Οκτωβρίου του ίδιου έτους, η Patti Smith βρέθηκε για 3,5 ώρες στη σκηνή του CBGB. Αυτή ήταν η τελευταία συναυλία που έλαβε χώρα στο ιστορικό αυτό club.

Το Μάρτιο του 2007 έγινε η ένταξη της Patti στο Rock & Roll Hall Of Fame, ενώ ένα μήνα μετά κυκλοφόρησε το δίσκο διασκευών "Twelve" (www.rocking.gr/review1268.php).

Στο φετινό Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου παρουσιάστηκε το ντοκιμαντέρ "Patti Smith: Dream Of Life", του σκηνοθέτη Steven Sebring, το οποίο κέρδισε το βραβείο "Excellence in Cinematography Award: Documentary". Την αφήγηση στο φιλμ ανέλαβε η ίδια η Smith. Το trailer μπορείτε να δείτε εδώ: www.dreamoflifethemovie.com/trailer.



Στις 11 Ιουλίου θα κυκλοφορήσει το live album "The Coral Sea", στο οποίο η Patti Smith απαγγέλλει την ομώνυμη ποιητική της συλλογή, η οποία γράφτηκε το 1996 και είναι αφιερωμένη στον Robert Mapplethorpe. Στην ηχογράφηση αυτή, τη Smith συνοδεύει στην κιθάρα ο Kevin Shields των My Bloody Valentine.

Δισκογραφία:
Horses (1975), Radio Ethiopia (1976), Easter (1978), Wave (1979), Dream Of Life (1988), Gone Again (1996), Peace And Noise (1997), Gung Ho (2000), Trampin’ (2004)

Κωστής Αγραφιώτης
  • SHARE
  • TWEET